4. HIRSIZLIK ( SİRKAT ) CEZASI
Delil:
“Hırsızlık eden erkek ve kadının yaptıklarına
karşılık bir ceza ve ibret olmak üzere ellerini kesin. Allah izzet ve hikmet
sahibidir. Kim (bu) haksız davranışından sonra tevbe eder ve durumunu
düzeltirse şüphesiz Allah onun tevbesini kabul eder. Allah çok bağışlayıcı ve
esirgeyicidir.” (MAİDE 38 )
UYGULAMA:
Hanefiye göre : Sağ eli bilek mafsalından kesilir ve kan akmaması için hemen
kaynar yağ içine sokulur. Çok sıcak ve çok soğuk havalarda ve ağır hasta olunca
kesilmez, habs olunur. Hava veyâ hasta iyi olunca kesilir. İkinci def’a
çalanın sol ayağı da oynak yerinden kesilir. Üçüncüsünde bir yeri dahâ
kesilmeyip, tevbe edinciye kadar habs olunur.Bazı görüşe göre el bir kez
kesildikten sonra ikinci kez başka bir işleme yoktur. Sadece tazir cezası
uygulanır.
Şafiye göre:Hırsızın sağ eli kesilir. İkinci defa hırsızlık yaparsa sol ayağı
kesilir. Üçüncü defa hırsızlık yaparsa sol eli de kesilir, Dördüncü defa
hırsızlık yaparsa sağ ayağı da kesilir. Bundan sonra da hırsızlık yapmaya devam
ederse, hâkim onu engelleyici bir tâzir cezası verir.
Hanefilere göre; el kesmek
için hırsızlıktaki nisap miktarı, 1 dinar altın (yaklaşık 4 gram ) veya on dirhem gümüş
yada onun kıymetidir. Buradaki dirhem, ondört kırat veyâ 3,36 gramdır ki,
on adedinin ağırlığı, yedi miskâl ağırlığındadır. Buna göre, sirkat nisâbı, 33,6 gram gümüş paradır.
İmam Şafii ölçü olarak 1
dirhem koymuştur.
[Gümüş kullanılmayıp başka
cins para kullanılan yerlerde yedi gram gümüşün kıymeti, bir gram altın değeri
kadardır. Ya’nî altın, aynı ağırlıkdaki gümüşden, her zemân, yedi def’a dahâ
kıymetlidir. 33,6 gram gümüşün kıymeti, 4,8 gram, ya’nî bir
miskal altın olup, bir altın liranın üçde ikisi kıymetindedir. İmâm-ı Mâlike ve
Ahmed bin Hanbel ve Şâfi’îye göre “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” sirkat
nisâbı üç dirhem, ya’nî yedi gram ve yirmialtı santigram gümüş veyâ rubu’
dînâr, ya’nî [0,87] gram altındır. Görülüyor ki, [0,87] gram altından aşağı
değerdeki malı çalanın kolu hiçbir mezhebde kesilmez. Kesilirse, zulm yapılmış
olur].
Hz. Âişe (r.anhâ)'dan
rivayet edilmiştir:
“Resulullah (s.a.v.),
hırsızın elini, çeyrek dinar altında ve daha fazlasında keserdi.”
Açıklama:
Hadis; hırsızlık cezasının
nisabı, yani bir hırsızın kolunun kesilebilmesi için çaldığı malın olması
gereken asgari değeri ile ilgilidir.
Konu ile ilgili değişik
rivayetlerde, Hz. Peygamber (s.a.v)'in; çeyrek dinar altın, fiyatı üç dirhem
gümüş olan kalkan ve kıymeti on dirhem gümüş yada bir dinar altın olan kalkan
çalan hırsızın elini kestiği görülmektedir.
Abdullah İbn Ömer
(r.a)'tan rivayet edilmiştir:
“Resulullah (s.a.v.) bir
hırsızın elini, kıymeti üç dirhem gümüş olan bir kalkandan dolayı kesmiştir.”
(Buharı, Hudûd 13; Ebu
Dâvud, Hudûd 12, 4385; Tirmizî, Hudûd 16, 1446; Nesâî, Kafu's-Sânk 8; İbn Mâce,
Hudûd 22, 2584; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 2/54, 64, 80, 82, 143, 145.)
"Aranızda meydana gelen had
konusu sorunları affediniz. Zira bana ulaştı mı benim haddi uygulamam
gerekir."hadisini delil
gösterip mal sahibinin affetmesiyle hırsızın cezasının düşeceğini savunanların
yanında cezanın kesinlikle düşmeyeceğini de savunanlar vardır.Çoğunluk ikinci
görüştedir.
Özet:
Nisab 1 gümüş kalkan üzerinden belirlenmiştir.1 gümüş kalkanın bedelindeki
farklılıklar görüş ayrılıklarının nedenidir.
EL KESİLMESİ İÇİN ŞARTLAR
1- Malın alınması
hırsızlığın tarifine uygun olmalıdır. Hırsızlığın anlamı ise malın, gizlice ve
saklamak suretiyle alınmasıdır.
2- Çalınan mal belli bir
nisaba sahip olmalıdır.
3- Çalınan şey mülk
edinilmesine izin verilen bir mal olmalıdır.Örneğin:İçki ve domuz müslümanların
mülk edinemeyeceği mallar olduğu için müslümandan çalınınca el kesilmez fakat
aynı mallar gayri müslümden çalınınca el kesilir.
4- Mal, saklandığı, koruma
altına alındığı bir yerden çıkarılmış olmalıdır.
“Müzeyne kabilesinden bir
adamın Rasulullah'a meradan çalınan bir koyun hakkında sorduğunu işittim.
Dedi ki: Değerini iki katıyla öder, ayrıca ceza olarak dayak yer. Şayet koyun
ağıldan alınmış ve değeri de bir kalkan değerinde ise eli kesilir.” A. b.
hanbel
Aynı durum bahçedeki meyve
ve depodaki koruma altındaki meyve için de böyledir.
5- Çalınan mal üzerinde
hakkı olması veya malı almaya hakkı olması türünden şüpheler çalınan maldan yok
olmalıdır.
Baba-oğul ; karı- koca
kendi aralarında ; ve beytulmaldan çalınan için el kesilmez.Tazir cezası
vardır.
6- Hırsız; akıllı, buluğa
ermiş ve İslâm hükümlerini iltizam etmiş yani uygulanmasını kabul etmiş zimmi
veya Müslüman bir kimse olmalıdır. Hırsız çocuk veya deli ise el kesilmez.
7- Hırsızlığın ikrar veya
adil bir delille ile sabit olması gerekir.
8.Zaruret halinde karnı
doyurmak için yapılan hırsızlığa el kesme cezası yoktur.
